Marketplace: Ενθαρρύνουν τις παρορμητικές αγορές με δόλιες πρακτικές
Ορισμένα δημοφιλή marketplace και social media πλατφόρμες εξακολουθούν να χρησιμοποιούν «σκοτεινά μοτίβα», aka παραπλανητικά σχέδια που προσπαθούν να παρασύρουν τους χρήστες σε παρορμητικές αγορές ή να μοιραστούν περισσότερες προσωπικές πληροφορίες. Αυτές οι πρακτικές απαγορεύονται από το Νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA), αλλά οι ειδικοί υπογραμμίζουν την ανάγκη για αυστηρότερη επιβολή.
Η Γερμανική Ομοσπονδιακή Ένωση Οργανώσεων Καταναλωτών (vzbz), σύμφωνα με το eCommerce News, εξέτασε 18 μεγάλες πλατφόρμες, όπως AliExpress, Amazon, Facebook, Instagram, eBay, και TikTok, και διαπίστωσε ότι πολλές από αυτές χρησιμοποιούν σκοτεινά μοτίβα.
Οι απαγορεύσεις του DSA
Ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες απαγορεύει τα σχέδια που εμποδίζουν τους καταναλωτές να παίρνουν ενημερωμένες και αμέριστες αποφάσεις. Παραδείγματα αυτών των σχεδίων είναι τα επιβλαβή cookie banners ή οι μέθοδοι που ενθαρρύνουν τα περιττά, παρορμητικά έξοδα. Η έρευνα της vzbz δείχνει ότι και τα 18 marketplace χρησιμοποιούν τέτοιες τακτικές. Επίσης, αναφέρεται η χρήση μηχανισμών όπως το autoplay και το gamification, που μπορούν να προκαλέσουν εθιστικές συμπεριφορές.
Πιο συγκεκριμένα, Amazon, TikTok, Temu και άλλες πλατφόρμες εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τακτικές χειραγώγησης που ωθούν τους χρήστες να αγοράζουν προϊόντα ή να μοιράζονται προσωπικά δεδομένα χωρίς να κάνουν συνειδητές επιλογές. Ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) απαγορεύει αυτές τις πρακτικές, αλλά μια πρόσφατη μελέτη του vzbv δείχνει ότι πολλά marketplace, όπως το Amazon, το Instagram και το TikTok, εξακολουθούν να τις χρησιμοποιούν. Αυτά τα κόλπα χειραγώγησης, όπως προαναφέρθηκε, περιλαμβάνουν autoplay και οι pop-up ads που ενθαρρύνουν τα παρορμητικά έξοδα ή τις ανθυγιεινές συνήθειες. Το vzbv ζητά αυστηρότερη επιβολή των κανόνων για την προστασία των καταναλωτών και τη διασφάλιση δίκαιων online εμπειριών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη ερευνά την πλατφόρμα Temu για το εθιστικό σχέδιο που χρησιμοποιεί, ενώ η πλατφόρμα βρίσκεται ξανά «στο σκαμνί» για τη μη τήρηση των κανονισμών.
Απαιτείται αυστηρότερη επιβολή
Παρά την απαγόρευση του DSA, τα marketplace συνεχίζουν να χρησιμοποιούν παραπλανητικούς σχεδιασμούς. Αν και κάποιες εταιρείες, όπως Temu και Shein, έχουν προειδοποιηθεί, οι ενέργειες αυτές δεν έχουν αποδώσει.
Η Jutta Gurkmann από την vzbv υπογραμμίζει ότι πρέπει να ενισχυθεί η εφαρμογή των κανονισμών: «Οι αρχές πρέπει να εφαρμόσουν με συνέπεια τους κανόνες. Διαφορετικά, ο νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες θα μείνει άκαρπος και εις βάρος των καταναλωτών».
Απαιτούνται σαφείς κανόνες
Οι ειδικοί ζητούν πιο ξεκάθαρους και δίκαιους κανόνες για να καταπολεμηθούν οι επιβλαβείς πρακτικές σχεδίασης στο διαδίκτυο, όχι μόνο για τις πλατφόρμες αλλά και για τα eshop και τις εφαρμογές των λιανοπωλητών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να διασφαλίσει τη δικαιοσύνη στον digital χώρο με το νέο νόμο για την ψηφιακή δικαιοσύνη. Η πίεση για αυστηρότερους κανόνες είναι απαραίτητη για να προστατευτούν οι καταναλωτές και να εξασφαλιστεί μια πιο ασφαλής εμπειρία online αγορών.
Για το eCommerce, το θέμα αυτό δείχνει πόσο σημαντική είναι η διαφάνεια και ο ηθικός σχεδιασμός. Οι επιχειρήσεις πρέπει να προσαρμοστούν στο νέο νομικό τοπίο για να αποφύγουν παραβάσεις και να διατηρήσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Ο συνεχής έλεγχος των σκοτεινών μοτίβων των marketplace θα πρέπει να αποτελέσει προειδοποίηση, ώστε να δώσουν προτεραιότητα στην ευημερία των πελατών και να παραμείνουν σύμφωνες με τους αναδυόμενους νόμους.