Το παγκόσμιο εμπόριο πλαστών προϊόντων παραμένει σοβαρή πρόκληση για τις οικονομίες, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές. Σύμφωνα με νέα κοινή έκθεση του OECD–EUIPO, οι απομιμήσεις προϊόντων συγκέντρωσαν περίπου 467 δισεκατομμύρια δολάρια στο παγκόσμιο εμπόριο για το 2021. Η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί από τότε, με τις ίδιες τάσεις να συνεχίζονται.

Όπως διαβάζουμε στο OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development), η έκθεση, με τίτλο Mapping Global Trade in Fakes 2025, είναι η τέταρτη μελέτη που δημοσιεύεται και παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για το πώς λειτουργεί το εμπόριο απομιμήσεων και τι μπορούν να κάνουν οι αρμόδιες αρχές για να προστατέψουν καλύτερα τους καταναλωτές και να στηρίξουν τις νόμιμες επιχειρήσεις.

Ένδυση, υπόδηση και δερμάτινα είδη παραμένουν οι πιο στοχευμένοι τομείς, αντιπροσωπεύοντας το 62% όλων των κατασχεμένων πλαστών προϊόντων. Ωστόσο, οι απομιμήσεις πλέον επεκτείνονται και σε καθημερινά είδη που επηρεάζουν άμεσα τη ζωή των ανθρώπων, όπως ανταλλακτικά αυτοκινήτων, φάρμακα, καλλυντικά, παιχνίδια, ακόμα και τρόφιμα, με ορισμένα από αυτά να είναι επικίνδυνα για την υγεία.

Ο Mathias Cormann, Γενικός Γραμματέας του OECD, τόνισε ότι το παράνομο εμπόριο πλήττει όχι μόνο τη δημόσια ασφάλεια, αλλά και την καινοτομία και την ανάπτυξη. Επισήμανε ότι οι πλαστογράφοι χρησιμοποιούν όλο και πιο προηγμένες τεχνολογίες, καθιστώντας πιο δύσκολο τον εντοπισμό των απομιμήσεων και ζήτησε ισχυρότερα εργαλεία και καλύτερη συνεργασία μεταξύ των αρχών.

Η Κίνα παραμένει η βασική πηγή απομιμήσεων, υπεύθυνη για το 45% των κατασχέσεων το 2021. Ωστόσο, και άλλες χώρες σε Ασία, Λατινική Αμερική και Μέση Ανατολή συμμετέχουν στο πρόβλημα. Παράλληλα, αλλάζει και ο τρόπος διακίνησης των προϊόντων: Εγκληματικά δίκτυα στέλνουν τα εξαρτήματα και τις συσκευασίες ξεχωριστά, ώστε να συναρμολογούνται σε άλλο σημείο, κάτι που δυσκολεύει τον εντοπισμό τους.

ΕΕ: SOS για επικίνδυνα καλλυντικά & παιχνίδια από Κίνα
Σύμφωνα με έρευνα της ΕΕ, το 2024 καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός ειδοποιήσεων για επικίνδυνα καλλυντικά & παιχνίδια από την Κίνα.

Η έκθεση δείχνει επίσης ότι τα πλαστά προϊόντα διακινούνται όλο και περισσότερο σε μικρά πακέτα μέσω ταχυδρομικών και υπηρεσιών ταχυμεταφορών. Περίπου το 65% των κατασχέσεων αφορούσε αποστολές μέσω ταχυδρομείου ή courier. Αυτές οι μικρότερες αποστολές είναι πιο γρήγορες, πιο βολικές και λιγότερο πιθανό να ελεγχθούν, κάτι που ευνοεί τους παραβάτες.

Για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη αυτή απειλή, η έκθεση προτείνει πιο συνεπή ιχνηλάτηση, ισχυρότερες συνεργασίες μεταξύ τελωνείων, αστυνομίας και χρηματοοικονομικών αρχών, καθώς και ταχύτερη ανταλλαγή πληροφοριών. Όπως αναφέρει η πηγή, η καλύτερη συνεργασία με εταιρείες μεταφορών, ελεύθερες ζώνες εμπορίου και δίκτυα logistics θεωρείται επίσης κρίσιμη για να σταματήσει η εξάπλωση της παράνομης δραστηριότητας.

Ο αντίκτυπος για το digital commerce και την εμπιστοσύνη στην αγορά

Οι απομιμήσεις είναι μεγάλο πρόβλημα για τις online αγορές. Πολλοί καταναλωτές, λόγω ακρίβειας και πληθωρισμού, ψάχνουν πιο φτηνά προϊόντα στο ίντερνετ. Οι απατεώνες εντοπίζουν αυτήν την ανάγκη και την εκμεταλλεύονται, πουλώντας πλαστά είδη και απομιμήσεις. Έτσι, κερδίζουν χρήματα σε βάρος των αγοραστών και καταστρέφουν τη φήμη των επιχειρήσεων. 

Πολλά από αυτά τα προϊόντα μπορεί να είναι και επικίνδυνα. Οι online πλατφόρμες πρέπει να ελέγχουν καλύτερα τους πωλητές και τα προϊόντα, ώστε να προστατεύουν τους καταναλωτές και τις νόμιμες επιχειρήσεις. Χρειάζεται συνεργασία και μεγάλη προσοχή από επαγγελματίες και αγοραστικό κοινό,  για να παραμείνουν οι ψηφιακές αγορές ασφαλείς και αξιόπιστες.